Γράψε λάθος

Δὲν φτάνει ποὺ ἤσουν ἐρχομὸς θερμοκηπίων
ἐνόχλησες καὶ τὴν ὀρθογραφία μου.

Κατ’ ἐπανάληψη λές, μ’ ἔπιασες νὰ γράφω
συνδιάζω ἀντὶ συνδυάζω ποὺ σημαίνει
σύν-δυό, βάζω τὸ ἕνα δίπλα στὸ ἄλλο
τὰ δυὸ μαζὶ ἑνώνω – τὸ ζῶ τὸ ἀφήνουμε ἔξω
γιὰ μετά, ἂν πετύχει ὁ συνδυασμός.

Δὲν εἶμαι λάθος φίλε μου.
Εἶναι μία πρόωρη ἀνάπτυξη ἀδυναμίας.
Δεῖξε μου ἐσὺ ἕνα ὕψιλον
ποῦ νὰ κατάφερε ποτὲ σωστὰ νὰ μᾶς ἑνώσει.
Συνδυασμοὶ πολλοὶ ἀλλὰ πόσοι γνώρισαν
τὴ ρηματική του ζῶ ἀπεραντοσύνη.

Ἀπ’ τὴ σκοπιὰ τοῦ καθενὸς ἡ ὀρθογραφία.
Πάρε παράδειγμα
τί κινητὰ ποὺ γράφεται τὸ ψέμα:
Ὅταν ἐσὺ τὸ ἐξακοντίζεις πρὸς τὸν ἄλλον
σωστὰ τὸ γράφεις μέσα σου, θαρραλέα.
Ὅταν ὅμως ἐσὺ τὸ δέχεσαι κατάστηθα
τότε τὸ γράφεις ψαίμα.
Ρωτᾶς ἀπὸ ποὺ ὡς ποὺ
γράφω τὴ συμπόνοια μὲ ὄμικρον γιώτα.

Ποιὸς ξέρει θὰ μὲ παρέσυρε ἡ ἄπνοια
ὁ ἀνοίκειος τὸ ποίημα ἡ οἴηση
τὸ κοιμητήριο ἡ οἰκουμένη τὸ οἰκτρὸν
καὶ ἡ ἀοιδὸς ἐπιθυμία
ἀπ’ τὴν ἀρχὴ νὰ ξαναγραφόταν ὁ κόσμος.

Ἐξάλλου σου θυμίζω ἡ συμπόνια
πρωτογράφτηκε λάθος ἀπὸ τὸ Θεό.


Κική Δημουλά

Δίχως άλλο η ομιλία σημαίνει την ποιότητα της επικοινωνίας μας. Ο τρόπος με τον οποίο χειριζόμαστε τη γλώσσα είναι μια σαφής ένδειξη της προσωπικής μας καλλιέργειας αλλά και του βαθμού στον οποίο είμαστε σε θέση να εκφράσουμε με μεγαλύτερη πιστότητα την εσωτερική μας πληρότητα. Μπορεί μεν οι μεγαλύτερες αλήθειες να λέγονται με τη σιωπή (άραγε κι αυτή δεν έχει ορθογραφία;) ή με λίγες μόνο λέξεις, ο τρόπος όμως με τον οποίο τις λέμε, η σύνθεσή τους και κυρίως η γραμματική τους σημαίνει πολλά.

Μα ακούγεται η γραμματική θα πει κανείς; Ο πολύς Βιτγκενστάιν είχε πει πως στη γραμματική δεν υπάρχει λάθος για να προεκτείνει αργότερα ο Ελύτης τη θέση αυτή λέγοντας πως η γραμματική της γλώσσας δεν έχει ανορθογραφία.

Η Κική Δημουλά ξέρει πολύ καλά αυτή την αλήθεια και τη μεταχειρίζεται με χαρακτηριστική δεξιότητα. Αναρωτηθείτε το και για τον εαυτό σας. Ακούτε την ίδια λέξη με τον ίδιο τρόπο, με την ίδια ορθογραφία από τον καθένα; Ή πάλι, η γραμματική της ομιλίας σας απέναντι σε άλλους είναι για όλους η ίδια; Ο καθένας κι η ορθογραφία του λοιπόν. Ο καθένας και η δική του σωστή ορθογραφία. Στη γλώσσα που δεν ξέρει από γραμματικές ανορθογραφίες. Γι’ αυτό και το δυο το συνδυάζω της ποιήτριας δεν έγινε ποτέ ζωή. Το ι δεν κατάφερε να γίνει ποτέ ζωή. Αυτή την ιδιότητα είχε διακρίνει ο Ελύτης αναγνωρίζοντας το υ ως το πιο ελληνικό γράμμα ερμηνεύοντας την πυθαγόρεια αντίληψη του στοιχείου για τη ζωή. Το υ παραμένει ένα γράμμα όταν δε δημιουργεί «τη ρηματική του ζω απεραντοσύνη». Παραμένει ι στο βαθμό που ένας άνθρωπος αποτυγχάνει στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους μένοντας μόνος, ζώντας για τον εαυτό του, μη αγαπώντας, μη ζώντας, Το ι δεν γίνεται ποτέ υ, το συνδιάζω ποτέ συνδυάζω, το δια διαιρεί, το δυο ενώνει, το ένα χωρίζει από τη ζωή της κοινωνίας το άλλο βιώνει τη ρηματική του ζω απεραντοσύνη.

Τι να την κάνεις λοιπόν τη γραμματική των άλλων αν στη δική σου, δεν υπάρχει πιστότητα ορθογραφίας και ορθοπραξίας; Τι να καταλάβεις και τι να καταλάβουν; Θα γράφουν πάντα συνδυάζω δίχως να έχουν αγαπήσει ποτέ κανέναν για να καταλαβαίνουν γιατί το συνδυάζω θέλει δυο για να το αληθέψουν. Ο καθένας μόνος του στο βαθμό που αντιλαμβάνεται την πρόωρη ανάπτυξη αδυναμίας στη γραφή του, μόνο με ι επιτρέπεται να το γράψει. Οτιδήποτε άλλο συνιστά ανορθογραφία..

Ο καθένας λοιπόν κι η δική του ορθογραφία και το παράδειγμα που ακολουθεί πειστικότατο. Το θαρραλέο ψέμα που εξακοντίζουμε στον άλλον γράφεται με αι όταν θαρραλέα το δεχόμαστε. Όταν το σώμα σχίζεται ματώνει. Το ίδιο και η ψυχή ή το μυαλό. Το ίδιο και η μνήμη, οι υποσχέσεις ή οι ελπίδες. Όταν αυτά διαψεύδονται το ψέμα δεν μπορεί πια παρά να γράφεται ψαίμα. Να γράφεται έτσι γιατί έτσι το βλέπουμε να κυλά μέσα από τις κάθε είδους πληγές μας. Το ψέμα που ματώνει είναι ψαίμα. Δεν είναι μια άλλη λέξη. Είναι η ίδια που χρησιμοποιούμε θαρραλέα για να πληγώσουμε κάποιον. Μόνο που το αίμα κυλά από την πλευρά του άλλου, κάπου πολύ βαθειά μέσα του κι εμείς δεν θέλουμε ή δε προσπαθούμε να το δούμε. Ζήτημα ορθογραφίας και αυτοσυνειδησίας. Θυμηθείτε τη γραμματική του εαυτού σας σε ανάλογες περιπτώσεις και προσδιορίστε την ορθή γραφή.

Η Κική Δημουλά θέλοντας να δώσει ακόμη μεγαλύτερη έκταση στην ορθογραφία της μοίρας του καθενός μας, αναφέρεται στη λέξη συμπόνια που πρωτογράφτηκε λάθος από το Θεό. Χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά οκτώ λέξεις με οι. Αφού αυτές έχουν οι πρέπει και η συμπόνια να γράφεται με οι. Οκτώ λέξεις βγαλμένες από τη ζωή της: η άπνοια, ο ανοίκειος το ποίημα, η οίηση, το κοιμητήριο, η οικουμένη, το οικτρόν και η αοιδός επιθυμία. Η ορθογραφία πάντα αφορά τα φωνήεντα κι είναι αιωνίως άγνωστη στα σύμφωνα. Σοφό και γοητευτικό. Σε τι συνίσταται λοιπόν η εκ γενετής ανορθογραφία της λέξης; Σε αυτό το μισό για πάντα ι που δεν επιτρέπει τη συμπόνια να γίνεται πόνος για δυο αλλά ανηφοριά, κατάσταση που μόνος του ο καθένας μπορεί να τη περάσει. Επειδή από τη φύση του ο καθένας δε χωρά μεγαλύτερο πόνο από το δικό του και δεν μπορεί να γίνει δυο απέναντί του. Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό; Η αγάπη για να γραφτεί σωστά θέλει το υ για τους δυο. Ο πόνος που θα έπρεπε κι αυτός να γράφεται με δυο γράμματα δυστυχώς δε μοιράζεται γιατί από το Θεό φτιάχτηκε με ι. Για να χωρά μόνο έναν. Γιατί αλλιώς δεν θα ήταν πόνος, δε θα ήταν θάνατος. Θα ήταν κάτι υποφερτό. Το ι του ενός , το υ και το οι των δυο.

Ας αλλάξουμε ορθογραφία. Ή καλύτερα ας μάθουμε να γράφουμε σωστά τις λέξεις. Θυμηθείτε: Στη γραμματική δεν υπάρχουν λάθη. Στη ζωή μας το επιτρέπουμε;

Τα «ποιήματα» της Κικής Δημουλά κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος