Πέμπτη 16 Ιουλίου 2009

Αρετή ή αλήθεια;

Διὰ τὴν ἀλήθειαν ἐστιν ἡ ἀρετή, ἀλλ' οὐ διὰ τὴν ἀρετὴν ἡ ἀλήθεια

Απὸ το "Περὶ διαφόρων ἀπόρων" του Αγ. Μάξιμου του Ομολογητή

2 σχόλια:

Ενθαλπία είπε...

Όπως άλλωστε και το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο ή το πρόσωπο προηγείται της ουσίας και όχι η ουσία του προσώπου. Αμέτρητα παραδείγματα αγίων, σελίδες ολόκληρες από την Αγία γραφή μαρτυρούν πως ο Θεός όχι δια τον τύπον αλλά δια την ουσίαν , την αλήθεια, ενδιαφέρεται. Εξάλλου οι δια Χριστόν σαλοί του κόσμου τούτου δεν σπουδάζουν την αρετολογία ή αρετοδειξία αλλά την Αλήθεια.
Φοβούμαι όμως ότι 2000+ χρόνια μ.Χ ακόμα είμαστε οπαδοί ενός ενάρετου και φιλάρετου θεού και όχι ενός Αληθινού και γνήσιου Σωτήρα. Επίσης φοβούμαι ότι στους ανθρώπους δεν είναι , όχι πάντα, αλλά συνήθως επιλογή η αλήθεια. Πολλές φορές έχω ακούσει «δεν θέλω να ξέρω» ή σαφέστερα «καλύτερα να μην ξέρω την αλήθεια». Αδυνατώ να καταλάβω το συλλογισμό. Πως γίνεται να γνωρίζεις ότι κάπου, κάποιος, έχει μια αλήθεια και να επιλέγεις να μην την μάθεις; Και πόσο ευσταθής μπορεί να είναι μια τέτοια ζωή ακόμα και αν υποθετικά μιλώντας είναι πιο εύκολη;

Ανώνυμος είπε...

Αλήθειαν μεν είναι λέγει, την θείαν γνώσιν, αρετήν δε, υπέρ αληθείας των εφιεμένων αυτής αγώνας. ( Κεφάλαια διάφορα Θεολογικά τε και Οικονομικά και περί Αρετής και Κακίας)
Το παραπάνω εδάφιο του Αγίου Μάξιμου του Ομολογητή, έρχεται να φωτίσει το ερώτημα αρετή ή αλήθεια;
Προφανώς η αρετή πρέπει να είναι συνυφασμένη με την αλήθεια και να λειτουργεί επικουρικά .
Η αλήθεια προϋποθέτει γνώση και σοφία, φρόνηση και σταθερή πίστη, αρετές που καλλιεργούνται στην ψυχή μας..
Ο ίδιος ο Άγιος σε ερώτημα ποιες είναι οι αρετές της ψυχής και ποιες του σώματος, αναφέρει:
Αρεταί της ψυχής εισίν αύται. Αγάπη, ταπείνωσις, πραϋτης, μακροθυμία,ανεξικακία, αμνησικακία, αοργησία, το άθυμον, το άφθονον, το άκριτον,
το ακενόδοξον, ελεημοσύνη, σωφροσύνη, αφολαργυρία, συμπάθεια,
άτυφον, ανυπερήφανον, κατανυκτικόν. Αρεταί δε σώματος εισίν αύται.
Νηστεία, χαμευνία, αγρυπνία, εγκράτεια, ακτημοσύνη, το απερίσπαστον.
Όσες δηλαδή μας οδηγούν στο ύψιστο αγαθό. Στην μόνη Υπέρτατη Αλήθεια που είναι ο Θεός.
Όταν όμως η αρετή δεν εμπεριέχει την αλήθεια, είναι αδύνατον να αγγίξει την αγάπη του Θεού, γιατί απλά δεν έχει αγαθή προαίρεση, δεν αποτελεί θεϊκό χάρισμα.
Και εννοώ πως η αλήθεια πρέπει να είναι ο σκοπός και η στάση μας στη ζωή, ενώ η αρετή να αποτελεί απλά το μέσο για να φτάσουμε σ’ αυτήν. Και συμφωνώ μαζί σου Ενθαλπία πως υπάρχουν άνθρωποι που όντως αντέχουν να ζούν μη θέλοντας να μάθουν την αλήθεια. Προτιμούν την ευκολία της ψευδαίσθησης, παρά τον πόνο και τον κόπο μιας αληθινής ζωής. Παράξενο αλλά συμβαίνει συχνά. Νομίζω τους λείπει η δύναμη.
Βέβαια κάποτε ενδέχεται να είμαστε πραγματικά ενάρετοι επιδιώκοντας μόνο την κενοδοξία, τον έπαινο, τον θαυμασμό, καταλήγοντας στην ματαιοδοξία.
Όμως αυτού του είδους η αρετή αφού δεν εμπεριέχει την αληθινή μετάνοια, την ταπείνωση, παρά μόνον κίνητρα εγωιστικά, βρίσκεται τελείως απομεμακρυσμένη του Θεϊκού πνεύματος, λειτουργεί ατομιστικά, αποκλείοντας κάθε άλλη αγάπη.
Ακόμα και η φιλοσοφική ηθική, συμβαίνει να συμφωνεί και να επιβεβαιώνει την Χριστιανική, όσον αφορά τους νόμους της ενάρετης ζωής.
«Και εκείνος που κατάλαβε ότι η αρετή είναι απεριόριστη, δεν παύει ποτέ να τρέχει προς αυτή, πρώτα για να μην χάσει την αρχή και το τέλος, δηλαδή τον Θεό», επιβεβαιώνουν την αλήθεια, για μια ακόμα φορά τα λόγια του Αγίου Μάξιμου.
ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ