Τρίτη 11 Αυγούστου 2009

Οι μικροί γαλαξίες

Πάνε κι ἔρχονται οἱ ἄνθρωποι πάνω στή γῆ.
Σταματάνε για λίγο, στέκονται ὁ ἔνας
ἀντικρὺ στον ἄλλο, μιλοὺν μεταξὺ τοὺς.
Ἔπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν
σὰν πέτρες που βλέπονται.
Ὅμως, ἐσύ,
δὲ λόξεψες,
βάδισες ἴσα, προχώρησες
μες ἀπὸ μένα, κάτω ἀπ' τὰ τόξα μου,
ὅπως κι ἐγώ: προχώρησα ἴσα, μες ἀπὸ σένα,
κάτω ἀπ' τὰ τόξα σου. Σταθήκαμε ὁ ἔνας μας
μέσα στον ἄλλο, σὰ νάχαμε φτάσει.
Βλέποντας πάνω μας δυό κόσμους σὲ πλήρη
λάμψη καὶ κίνηση, σαστίσαμε ἀκίνητοι
κάτω ἀπ' τή θέα τους -
Ἤσουν νερό,
κατάκλυσες μέσα μου ὄλες τις στέρνες.
Ἤσουνα φῶς, διαμοιράστηκες. Ὄλες
οἱ φλέβες μου ἔγιναν ἄξαφνα ἕνα
δίχτυ πού λάμπει: στα πόδια, στα χέρια,
στο στῆθος, στο μέτωπο.
Τ' ἄστρα τὸ βλέπουνε, ὅτι:
δυό δισεκατομμύρια μικροὶ γαλαξίες καὶ πλὲον
κατοικοῦμε τή γῆ.

Από τα "Ποιήματα" του Νικηφόρου Βρεττάκου, εκδόσεις Τρία Φύλλα

9 σχόλια:

ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ είπε...

Ο Νικηφόρος Βρεττάκος, είναι "ποιητής της ελεύθερης φαντασίας, αφήνεται σε λυρικές ονειροπολήσεις, άλλοτε στους κανόνες της μετρικής και, συχνότερα, σε ρυθμική διαδοχή στίχων. Ιδιοσυγκρασία ευαίσθητη, φύση συναισθηματική και γνησίως λυρική, τυλίγει τα γραφτά του με μια διάχυση τρυφερότητας, δίνοντάς τους το άπλωμα, το γύρισμα και την ελαστικότητα της φαντασίας του" μας πληροφορεί τόσο εύστοχα ο Μιχαήλ Περάνθης.
Αυτοαποκαλείται «μεταλλωρύχος» και το απολαμβάνει λέγοντας ότι: «ευχαριστώ τη μοίρα που μούδωσε αυτή την ψυχή, αυτή τη μικρή σκαπάνη και υπάρχω χάρις σ' αυτή»,
αφού επιχειρεί και ανασύρει μέσα από την σκοτεινή σκιά το φως, την αγάπη, προσπαθώντας να την διαδώσει.
Μελετώντας Βρεττάκο είναι αδύνατον να μην αισθανθούμε μοναδική συγκίνηση, καθώς μας μεταφέρει μέσα στον αισθαντικό του στίχο, τόσο παραστατικά, τις εικόνες που κατακλύζουν την ποιητική του ψυχή: «Το ελπίζει ο Θεός
πως τουλάχιστο μές στούς λυγμούς των ποιητών
δεν θα πάψει να υπάρχει ποτές ο παράδεισος» γράφει.
Στους «Μικρούς Γαλαξίες», περιγράφει με τον ευαίσθητο μοναδικό του τρόπο, την «μοιραία» συνάντηση δύο περιπλανώμενων ψυχών.
Φαίνεται πως βάδισαν πολύ , περνώντας χρόνους και τόπους μακρινούς, όμως το σημείο της συνάντησης το βρήκαν εκεί που οι ματιές τους διασταυρώθηκαν και στάθηκαν αποσβολωμένοι να θαυμάσουν τον φωτεινό κόσμο που ανέτειλε πάνω από το βλέμμα τους, σαν να τον έβλεπαν για πρώτη φορά.
Καταφέρνουν, μέσα στον πέτρινο ακίνητο κόσμο της αδιαφορίας που πηγαινοέρχεται ατάραχος, να εισχωρήσουν η μια ψυχή στην άλλη, περνώντας μέσα απ’ τα τόξα της υποδοχής των πυλών τους. Ακολουθώντας έναν ευθύ δρόμο, χωρίς παρεκκλίσεις και διλήμματα, καταλαμβάνοντας η μια τον χώρο της άλλης .
Είναι γιατί συνάντησαν την απόλυτη έλξη, το απόλυτο ταίριασμα, εκείνο των δυο ψυχών σ’ ένα σώμα.
Εδώ τονίζει την σπανιότητα του συμβάντος, αφού στο διάβα της ζωής γνωρίζουμε χαρακτήρες και ανθρώπους πολλούς, που συχνά μας αφήνουν ασυγκίνητους, ανέγγιχτους.
Μιλάει για αυτήν την ξεχωριστή στιγμή, που η καρδιά θα ξυπνήσει, θα σκιρτήσει.
Σαν μια ψυχή πια ενωμένοι, παρατηρούν και θαυμάζουν την ομορφιά του κόσμου που τους περιβάλλει, σαν να τον βλέπουν πρώτη φορά.
Επιβεβαιώνοντας ότι ο κόσμος που αποκαλύπτεται ξαφνικά μέσα από τα μάτια της αγάπης και του έρωτα, είναι τόσο διαφορετικός. Ονειρεμένος , φωτισμένος με τα ομορφότερα χρώματα, χαμογελάει αισιόδοξα, που είναι τόσο πρόθυμοι όντας σ' αυτήν την κατάσταση, να παραβλέψουν τις ατέλειες του, να συγχωρήσουν τα λάθη του.
Και ήταν τόσο καταλυτική αυτή η συνένωση, που απλώθηκε σαν το νερό η αγάπη της καρδιάς τους και ξεχύθηκε παντού, σε κάθε αιμοφόρο αγγείο σε κάθε κύτταρο, φωτίζοντας παράξενα και από μέσα το σώμα, τονίζοντας την υπόστασή τους.
Τόσο που θα την ζήλευαν ακόμα και τα λαμπερά αστέρια του ουρανού, υποκλινόμενα στο μέγεθος του φέγγους του έρωτά τους.
Κι ο ποιητής ν’ αναρωτιέται μ΄ απορία, αν έχουν άραγε αντιληφθεί εκεί ψηλά, πως δυο δισεκατομμύρια γαλαξίες πλέον κατοικούνε στη γη, φεγγοβολώντας και διαχέοντας αμέτρητο φως, αντιπαραβάλλοντας το με την τεράστια αγάπης τους.
Δηλώνοντας ότι η αγάπη γι’ αυτόν λειτουργεί σαν αέναη πηγή ενέργειας, αποτελεί το απαραίτητο στοιχείο της ύπαρξης του ανθρώπου. Παρακολουθούμε, πως δεν σταματά να εξυμνεί
την αγάπη-το φως-τον ήλιο. Και αντιλαμβανόμαστε ότι αυτές οι έννοιες - σύμβολα, είναι άρρηκτα δεμένες με τον Ν. Βρεττάκο αφού η εμμονή του σ’ αυτές τις αξίες είναι εμφανής σε όλο του το έργο. Ενδεικτικά αναφέρει: «Φως: η κορυφαία του χορού των λέξεων της ψυχής μου που ζητούσε να συνδεθεί με τις άλλες λέξεις. Είχε μια πόρτα να σωθεί ο άνθρωπος. Την Αγάπη. Αυτή την Ωραία Πύλη»…

filologina είπε...

Eνδελέχεια ώρες ώρες με αφήνεις κόκαλλο από αυτά που λες. Φιλόλογος είσαι; Συγγραφέας; Γιατί εγώ που έχω το πτυχίο δεν έχω τέτοιο επίπεδο. Ξανά μπράβο σου και ας γίνομαι κουραστική με τις επαναλήψεις μου.
Πάντως, μιας και από σήμερα ξεκινά βροχή αστεριών, στον ουρανό του Blog εγώ θα ήμουν το λιγότερο φωτεινό αστέρι. Έχει και αυτό τη γοητεία του και ένα μυστήριο...

Volta είπε...

Αυτό το -για λίγο- που σταματάνε οι άνθρωποι είναι που με θλίβει. Το λίγο που μένει λίγο στα πάντα. Από το χρόνο, την ποιότητα, τον έρωτα,τις εμπειρίες, την αγάπη και το μίσος, τη προοπτική, τη χαρά, τη λύπη, το συναίσθημα.
Λιγότερος σαν άνθρωπος τελικά... Στο κάθε τι.

ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ είπε...

Αγαπητή filologina χαίρομαι που απόλαυσες την ανάλυση του τρυφερού ποιήματος του Νικ. Βρεττάκου.
Αφού συναισθάνεσαι όσα αναλύω και εμβαθύνω, είμαι σίγουρη ότι έχεις τις δυνατότητες να γράψεις την δική σου εμπνευσμένη εκδοχή, που θα μας εκπλήξει ευχάριστα.
Αρκεί να το τολμήσεις…
Δεν μπορεί κάποιο ερέθισμα θα σταθεί αρκετό, ώστε να αποτελέσει εφαλτήριο για μια τέτοια προοπτική.
Προσωπικά πολύ θα με ευχαριστούσε να δω τα αναλυτικά σου σχόλια, ιδωμένα από την δική σου μοναδική - ευαίσθητη θεώρηση.
Αισθανόμενοι την διάθεση να πούμε πράγματα, καλό είναι, όταν μας δίνεται η ευκαιρία, να το επιχειρούμε οδηγούμενοι από την εσωτερική μας ανάγκη έκφρασης και όχι γιατί επιθυμούμε να διακριθούμε σαν «αστέρια» φωτεινά.
Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι άνευ αξίας, αφού αποτελεί επίδειξη και κενοδοξία.
Καθόλου δεν με εκφράζει αυτή η συγκεκριμένη άποψη.
Όπως επίσης, όλοι έχουμε την δυνατότητα να γράψουμε ένα εμπνευσμένο κείμενο ή ποίημα χωρίς να είμαστε χαρακτηρισμένοι λογοτέχνες.
Τίποτα δεν μας εμποδίζει να το επιχειρήσουμε, αφού θα είναι αληθινό, βγαλμένο από την ψυχή μας.
Αρκεί βέβαια να είμαστε προετοιμασμένοι και για κάποια ίσως αρνητικά σχόλια, κοινοποιώντας το.
Επιτρεπτές και δίκαιες οι διαφοροποιήσεις, κυρίως όταν συνοδεύονται από επιχειρήματα. Είναι αδύνατο να αποδέχονται αναντίρρητα όλοι τα έργα μας.
Συμφωνώ μαζί σου ότι και τα λιγότερο φωτεινά αστέρια, όπως το θέτεις, έχουν την δική τους γοητεία και μυστήριο, επειδή ακριβώς χρειάζεται ένας μικρός αγώνας να εντοπιστούν, να εξερευνηθούν και να μας αποκαλύψουν την μυστική ομορφιά τους.
Βέβαια και εφ’ όσον υπάρχει περιεχόμενο και ενδιαφέροντα πολύτιμα κοιτάσματα-ψυχικά χαρίσματα, τότε ακριβώς «φεγγοβολούν» και τα απολαμβάνουμε όλοι.

Ενθαλπία είπε...

Εξαιρετικό το ποίημα του Βρεττάκου, και όπως λέει και η filologina, εξαιρετική, όπως πάντα, και η ανάλυση σου Ενδελέχεια. Με τα λόγια του παίρνουν μορφή και κάποιες δικές μου σκέψεις για το πώς συναντάμε τους ανθρώπους.
Όντως συναντόμαστε και παρεκκλίνουμε, σαν ενοχλημένοι, σαν να μην έπρεπε να συμβεί αυτό. Γιατί δεν έχουμε χρόνο, γιατί είμαστε είτε επαρκώς κλεισμένοι, είτε άτολμα εγκλωβισμένοι ή και εξασφαλιστικά οχυρωμένοι στη καθημερινή, πολύτιμη ζωούλα μας, αν και λίγη Volta, όντως αρκούμαστε ή εμμένουμε στο λίγο. Και μένα με θυμώνει αυτό. Σκέφτομαι πάλι ίσως να μη βαδίζουμε ίσια, να βλέπουμε χωρίς να κοιτάζουμε, απλά από συνήθεια. Γιατί έτσι μάθαμε. Γιατί φοβόμαστε τι θα δούμε- δεν αντέχουμε άλλη ματαίωση- αφού όπως λες Ενδελέχεια δεν είναι συνηθισμένο η συνάντηση αυτή να μας αφήσει πραγματικά αλλοιωμένους. Να αισθανθούμε ότι βρήκαμε έναν προορισμό και όχι ότι βαδίζουμε σε άγονη γραμμή. Ή ακόμα χειρότερα φοβόμαστε τι θα δουν οι άλλοι σε εμάς – εξ’ ορισμού ναρκισσιστική ανασφάλεια.
Και δε μπορώ να φρενάρω το μυαλό μου από το να σκεφτεί το μετά. Και τι κάνουμε δηλαδή αφού έχουμε δει μέσα σε ένα άνθρωπο. Γιατί εάν η εξέλιξη είναι αυτή του ποιήματος, όλα καλά. Και στην άγονη γραμμή… πάλι όλα καλά θα τολμήσω να πω. Η ευθύνη, δηλαδή τα δύσκολα, ξεκινούν από τη στιγμή που βλέπεις φως μέσα στον άλλο. Και εδώ διακρίνονται δεκάδες πιθανές υποπεριπτώσεις. Όπως, πως μπορείς να κρατήσεις αυτό το φως στη ζωή σου; Ως φίλο; Ως σύντροφο; Και ακόμα πως θα γίνει, αν δυνατόν, να το ενισχύσεις, και ελπίζω ακούσια, να μην το εξασθενίσεις.
Πριν λίγους μήνες μία πολύ αγαπημένη φίλη χρειάστηκε να φύγει μακριά, σε άλλη Ήπειρο, σε άλλο ημισφαίριο. Ήξερα ότι, αν και αρχικά έφευγε για έξι μήνες, ήταν πολύ σίγουρο ότι θα έφευγε για πάντα. Ομολογώ μπήκα στον πειρασμό να τονίσω τα αρνητικά για να την αποτρέψω. Όχι πως είχα την ικανότητα-και ούτε πως θα την ήθελα- να την επηρεάσω τόσο, αλλά πραγματικά δεν ήθελα να τη χάσω από τη ζωή μου. Σύντομα κατάλαβα πως για κανένα λόγο δεν πρέπει να γινόμαστε «βαρίδια» στη ζωή των αγαπημένων φωτεινών προσώπων. Είμαστε τυχεροί και μόνο που συναντηθήκαμε. Άλλωστε τελικά,η φίλη μου έφυγε την εποχή του skype και των βιντεοκλήσεων, ούτε η επικοινωνία μας αλλοιώθηκε, ούτε τη φίλη έχασα. Και δεν είναι καθόλου λίγο πραγματικά.

Volta είπε...

Εξαιρετική Ενθαλπία. Με συγκίνησες πάλι.

ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ είπε...

Καλή μου Volta, αν και λακωνικό το σχόλιο σου, εξαιρετικά δυνατό, όμως μερικές φορές το λίγο ενδέχεται να είναι καλύτερο από το καθόλου. Φαντάζεται τον άνθρωπο που βιώνει την ζωή του «καθόλου»;
Αποκλεισμός στο συναίσθημα και στέρηση εμπειριών. Οδυνηρό, τρομακτικό θα έλεγα.
Όμως σίγουρα το ημίμετρο δεν είναι το επιθυμητό όταν υπάρχει το άριστο, το τέλειο.
Και το λέω από προσωπική εμπειρία, ζώντας κάτι υπέροχο δεν θέλω να τολμήσω να διανοηθώ ότι θα τελειώσει σύντομα και θα το έχω ζήσει τόσο λίγο…
Εκείνη την μοναδική εποχή, αυτή την "μαύρη" σκέψη την σπρώχνω στα αζήτητα του υποσυνείδητου σαν απευκταία..
Γνωρίζουμε με τόση σαφήνεια, όπως ακριβώς ότι αναπνέουμε τούτη την στιγμή, ότι τίποτα δεν είναι ικανό να αποτρέψει την εξέλιξη των πραγμάτων.
Το τέλειο θα γίνει ελάχιστο έως ανύπαρκτο, αφού είναι φυσική συνέπεια της αλληλουχίας των γεγονότων και των καταστάσεων στη ζωή.
Εναλλαγή για την αποφυγή ρουτίνας στα πρόσωπα, στα συναισθήματα…
Καθόλου δεν το θέλουμε και όμως συμβαίνει.
Πάντως πιστεύω, πως είναι μύθος ότι οι άνθρωποι γίνονται ξαφνικά λιγότεροι των περιστάσεων, μάλλον ήταν και πριν ελάχιστοι, όμως υπό το πρίσμα του δικού μας λαμπερού φωτισμού φαινόντουσαν «περισσότεροι», «υπέροχοι».
Απλά δηλαδή εξωραΐζονταν από την δική μας εσωτερική ομορφιά.
Ή επί τέλους, εμείς ενδέχεται να τους είχαμε αναγάγει σε τέλεια όντα, όπως θα επιθυμούσαμε να είναι.
Ήθελα επίσης να αναφερθώ στο πολύ ευαίσθητο θέμα που αγγίζει η Ενθαλπία και με έχει απασχολήσει αρκετές φορές.
Πως άραγε θα μπορούσαμε να συμπεριφερθούμε, όταν διασταυρωθούμε ξαφνικά με ένα συγκλονιστικό φως στην ζωή και ενώ η τοξωτή πύλη της ψυχής μας ανοίγει για να δεχτεί αυτόν τον φωτεινό άνθρωπο, εκείνος δεν έχει αντιληφθεί την λαχτάρα, τα αισθήματα μας.
Άραγε αφήνουμε αυτήν την μοιραία συνάντηση να πετρώσει, να περάσει απαρατήρητη;
Σκέφτομαι ότι ίσως είναι δίκαιο να τολμήσουμε και να στρέψουμε τον «φάρο» της καρδιάς μας προς αυτόν, ώστε να γίνει αισθητή η ύπαρξή μας, τα αληθινά μας αισθήματα, φυσικά με όλο το ρίσκο της απόρριψης, της προσωπικής μας απογοήτευσης.
Τουλάχιστον θα έχουμε πάρει την απάντηση που χρωστάμε στην καρδιά μας.
Όσον αφορά την μεγάλη αληθινή φιλία συμφωνώ καλή μου Ενθαλπία, δεν υπάρχει περίπτωση να σβήσει, ακόμα κι όταν βρίσκεται χιλιάδες μίλια μακριά.
Επιβεβαιώνεται σαφώς, πως η ποιότητα δίνει αξία και ζωή σε μια σχέση, και όχι η ποσότητα.
Η τεχνολγία δε, συνεπικουρεί όσο ποτέ άλλοτε..

Ενθαλπία είπε...

Πόσο χαίρομαι αυτή την καλή επικοινωνία, όχι μόνο γιατί είναι εποικοδομητική αλλά κυρίως συμπληρωματική και καλοπροαίρετη. Έτσι Volta σ’ ευχαριστώ για τα καλά και ανταποδοτικά σου λόγια. Για να υπάρξει επικοινωνία εκτός από τον πομπό απαιτείται ένας καλός και ευαίσθητος δέκτης. Και σίγουρα είσαι πολύ περισσότερο από αυτό. Καθώς εσύ, η Ενδελέχεια και ο Βρεττάκος διαμορφώσατε αυτές μου τις σκέψεις.

Unknown είπε...

Ζουμε σε μια εποχη που οι ανθρωποι κυρίως οι νέοι έχουν ανάγκη από έρωτα. Είναι μεγάλη ανάγκη να έχουν ένα άνθρωπο να στηριχτούν και το σημαντικότερο να περνάν τον χρόνο τους όμορφα γεμάτο στιγμές που θα μείνουν αξέχαστες. Αν διάβασες αυτο το μήνυμα είναι αναγκη να ευαισθητοποιηθεις τερμα η μιζέρια και η βαρεμάρα. Ευχαριστώ