Ό,τι αξίζει

Ξέρω καλὰ πὼς ὁ θάνατος δὲ νικιέται˙ μὰ ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι ἡ νίκη, παρὰ ὁ ἀγώνας γιὰ τὴ Νίκη. Καὶ ξέρω ἀκόμα ἐτοῦτο, τὸ δυσκολότερο: δὲν εἶναι οὔτε ὁ ἀγώνας γιὰ τὴ Νίκη˙ ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι μία μονάχα, ἐτούτη: νὰ ζεῖ καὶ νὰ πεθαίνει παλικαρίσια καὶ νὰ μὴν καταδέχεται ἀμοιβή. Κι ἀκόμα ἐτοῦτο, τὸ τρίτο, ἀκόμα πιὸ δύσκολο: ἡ βεβαιότητα, πὼς δὲν ὑπάρχει ἀμοιβή, νὰ μή σου κόβει τὰ ἥπατα παρὰ νὰ σὲ γεμίζει χαρά, ὑπερηφάνια κι ἀντρεία.


Από την «Αναφορά στον Γκρέκο», του Νίκου Καζαντζάκη, εκδόσεις Ελένης Καζαντζάκη