Κι ως προς τον τίτλο αλλά κι ως προς το περιεχόμενο το βιβλίο είναι ανατρεπτικό. Η ιστορική αναδρομή εστιάζει στο γεγονός ότι οι μισοί τουλάχιστον γάμοι στην πολιτισμική ζώνη της δυτικής Ευρώπης καταλήγουν σήμερα σε διαζύγιο, το οποίο άλλωστε έχει γίνει εύκολη υπόθεση. Συνεπώς μήπως ο θεσμός του γάμου περνάει τις χειρότερες μέρες της ιστορίας του στις δυτικού τύπου κοινωνίες συνιστώντας παράλληλα μια παρακμή του θεσμού ή του πολιτισμού που τον πλαισιώνει;
Ο Μπρυκνέρ ρωτάει όλους μας ρητορικά: «Πώς ένας θεσμός, εθελοντικός, ελεύθερος και ακόμη εξαιρετικά ανθεκτικός, παρά τα παραπάνω αποτελεί πηγή δυστυχίας; Ήταν άραγε καλός ο παλιός καιρός, όταν οι άνθρωποι δεν παντρεύονταν από έρωτα αλλά και από κοινωνικό χρέος και έμεναν παντρεμένοι υποφέροντας σιωπηλά;» Πιο κάτω ο ίδιος συμπληρώνει: «Λέμε συχνά ότι ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα. Μήπως όμως τελικά ο έρωτας αποδεικνύεται εχθρός του γάμου; Ο θρίαμβος του γάμου από έρωτα στην εποχή μας ήρθε να θεραπεύσει τα δεινά του κλασικού θεσμού του γάμου: ισότητα των συντρόφων και προβάδισμα του συναισθήματος έναντι της υποχρέωσης. Κι όμως εδώ και σαράντα χρόνια, ο γάμος δείχνει να χάνει το κύρος του, τα διαζύγια πολλαπλασιάζονται, οι οικογένειες ανασυντίθενται ή δε συντίθενται καν: ο αριθμός των μονογονεϊκών οικογενειών έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, όπως και ο αριθμός των ατόμων που ζουν έξω και μακριά από κάθε μορφή γάμου».
Ενώ λοιπόν παλιότερα οι πρόγονοί μας διοχέτευαν τα αισθήματά τους μετρημένα και ελεγχόμενα με πλήθος απαγορεύσεων, εμείς τα αφήνουμε ανεξέλεγκτα να εκφράζονται και να διαμορφώνουν τάσεις και συνειδήσεις, όνειρα και νόημα ζωής. Άντε τώρα να μιλήσεις για ευθύνη κι έλεγχο σε νέους ανθρώπους που νομίζουν πως ο κόσμος όλος τους ανήκει και ο μοναδικός θεός στον οποίον πιστεύουν είναι αυτός που ικανοποιεί τις εγωιστικές ή κρυφοεγωιστικές επιθυμίες τους. Παιχνίδι από πριν χαμένο; Ίσως!
Το αποτέλεσμα αυτής της άκρατης απενοχοποίησης της ανευθυνότητάς μας ήταν η κυριαρχία της φιλοδοξίας. Σύμφωνα με τον Μπρυκνέρ, τα τελευταία σαράντα χρόνια η φιλοδοξία μας αναφορικά (και) με τον έρωτα ήταν υπέρμετρη και παραληρηματική. Οι συνέπειες αυτής της πολιτισμικής αλλαγής ήταν εξοντωτικές. Το πέρασμα από την απαγόρευση των αισθημάτων στην απόλυτη, σχεδόν υποχρεωτική, επιδίωξη αυτών σήμανε και τη μετάλλαξη του γάμου σε «μια ουτοπία προσιτή σε όλους». Ο έρωτας επικράτησε, μαζί του επικράτησαν και τα πάθη. Επικράτησε γιατί υπόσχονταν τα πάντα, πρόσφερε στιγμές ευτυχίας δίχως μέλλον, ξόδευε ανθρώπους και στιγμές στη προσωρινότητα λίγου καλού σεξ ή μιας εβδομάδας επιβεβαίωσης που έφτανε για να δικαιολογήσει το ερώτημα για τον λόγο που αξίζει κανείς να ζει. Πάθος λοιπόν για έρωτα, για συντροφικότητα, για σεξ αλλά και πάθος για ανεξαρτησία, σεξουαλική απελευθέρωση και ευελιξία.
Έτσι αβίαστα ο έρωτας μετατράπηκε σε ιδεώδες. Όμως, «όταν αναδεικνύεται ένα ιδεώδες», γράφει ο Μπρυκνέρ, «γεννιούνται αυτομάτως εκατομμύρια άνθρωποι που δεν μπορούν να το αγγίξουν, θεωρώντας έτσι ότι μειονεκτούν» και είναι εκεί που αρχίζει η δυστυχία. Σε μια εποχή που ο έρωτας κυριαρχεί, εμείς παντρευόμαστε λιγότερο και χωρίζουμε περισσότερο». Ο λόγος είναι απλός. Το δράμα του γάμου από έρωτα είναι ότι θέλησε να επιβάλλει ως «φυσιολογικό» το «εξαιρετικό»! Η υπέρμετρη φιλοδοξία - «οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να παίζουν τέλεια τον ρόλο της μαμάς, της πόρνης, της φίλης, της φλογερής ερωμένης, οι άνδρες είναι υποχρεωμένοι να παίζουν τέλεια τον ρόλο του μπαμπά, του εραστή, του συζύγου και του κουβαλητή» - αποτελεί το σύγχρονο, τοξικό, σύμφωνα με τον Μπρυκνέρ, συστατικό της συζυγικής δυστυχίας.
Κι αν αυτή είναι η σύγχρονη δυτική πραγματικότητα υπάρχει λύση εφικτή; Ο συγγραφέας προτείνει απέναντι στα αδιέξοδα του γάμου από έρωτα κάποιες παραδοσιακές «συνταγές» . Καταλήγει στη φιλία, την εμπιστοσύνη και τη συνενοχή. Μας προτρέπει να επινοήσουμε έναν ηδονισμό μη αγοραίο που θα περικλείει την έκπληξη, την ισορροπία, τη σκέψη και το μέτρο και που θα είναι μια τέχνη της ζωής, ανάμεσα σε άλλες και όχι η ουσία της. Καλεί να επανέλθει η λογική στο συναίσθημα και πιστεύει πως «η αγάπη μπορεί να αντέξει κάποιους υπολογισμούς που θα εξασφαλίσουν τη σταθερότητα. Γι' αυτό και η πρόκληση σήμερα είναι ένα ζευγάρι που θα υπερβαίνει τα όρια του έρωτα και θα αγκαλιάσει ποικίλες εμπειρίες, όπως τη συντροφικότητα, την ανεκτικότητα, τον αμοιβαίο σεβασμό».
Τα λόγια από το τελευταίο κεφάλαιο «Η γλυκύτητα της ζωής» συμπυκνώνουν τη θεώρησή του: «Τα καλύτερα όπλα μας είναι η επιείκεια και η αβρότητα. Να συγχωρούμε τις αδυναμίες των άλλων και να μην πληγώνουμε εκείνους που αγαπάμε».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου