Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2015

Οι στάχτες της Άντζελα

Γύρω από τα εξαντλημένα βιβλία στήνεται κάθε φορά ένας ιδιαίτερος μύθος. Ένας μύθος για να αναζητήσεις το έργο, να κάνεις την ερευνά σου, να έρθεις πολύ κοντά, να ελπίσεις πως το βρήκες, να διαψευστείς, να το κυνηγήσεις, να το ξαναψάξεις, κι έπειτα να έρθει η σπουδαία εκείνη ημέρα που θα το αποκτήσεις. Άξιζε τελικά όλην αυτή την προσπάθεια; Τον αγώνα, την ανησυχία, την φροντίδα και τις ελπίδες που ξόδεψες για το χατίρι του;

Οι στάχτες της Άντζελα είναι ένα από αυτά τα σπάνια βιβλία που δικαιωματικά μπορούν να δικαιολογήσουν κάθε σου κόπο να τα αποκτήσεις. Στην αρχή με είχε κεντρίσει η φράση του Μακ Κορτ στον πρόλογο από τον Δάσκαλο (έγινε και αντικείμενο μεταπτυχιακού ο αθεόφοβος, στη Θεσσαλονίκη) πως «αν δεν είχα γράψει τις Στάχτες της Άντζελας, θα είχα πεθάνει παρακαλώντας, Δώσε μου άλλον ένα χρόνο μόνο, Θεέ μου, άλλον ένα χρόνο μόνο, γιατί αυτό το βιβλίο είναι το ένα και μοναδικό πράγμα που θέλω να κάνω στη ζωή μου». Το μοναδικό πράγμα που ήθελε να κάνει κανείς στη ζωή του; Αυτό κι αν είναι σημαντικό. Και κάπως έτσι έζησα την απίθανη περιπέτεια ώσπου να το φέρω στα χέρια μου.

Ολοκληρώνοντάς το θεώρησα τον θαυμασμό μου πολύ φτωχό όπως και τις προσδοκίες μου μπροστά σε ένα έργο που από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα είναι μια έκπληξη. Μια έκπληξη μεστής καταγραφής αναμνήσεων, αστείρευτου χιούμορ, βαθιάς συγκίνησης και συμπύκνωσης της πιο όμορφης εποχής ενός παιδιού στα πιο δύσκολα χρόνια της ζωής του. Το βιβλίο περιλαμβάνει την εξιστόρηση των αναμνήσεων του Φρανκ Μακ Κορτ, που γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της εποχής της Μεγάλης Κρίσης από γονείς που είχαν πρόσφατα μεταναστεύσει από την Ιρλανδία και μεγάλωσε στις φτωχογειτονιές του Λίμερικ της Ιρλανδίας. Η μητέρα του Άντζελα γίνεται η ηρωίδα του μιας και είναι πάντα απένταρη λόγω της φτώχειας και της ανικανότητας του πατέρα του Μακ Κορτ να φέρει χρήματα στο σπίτι όχι μόνο λόγω της ανεργίας αλλά και του ποτού που ξόδευε συνέχεια τα χρήματά του. Ο ίδιος μεταφέρει τα βιώματά του με την λεπτομέρεια ενός ανθρώπου που τα βλέπει από δίπλα. Υπάρχουν στις σελίδες του έργου δραματικές σκηνές που διαπλέκονται με χιουμοριστικές δίχως να μπερδεύουν τον αναγνώστη μιας κι η ίδια η ζωή είναι αυτή ακριβώς η ρόδα των ασταμάτητων αλλαγών.

Πολλές φορές χρειάστηκε να συγκινηθώ, να συμπονέσω τον μικρό Μακ Κορτ, άλλες τόσες να τον θαυμάσω και να του συμπαρασταθώ αλλά ποτέ δεν έφτασα το σημείο να πιστέψω πως οι δυσκολίες της ζωής, οι κοινωνικές αθλιότητες, η εξοντωτική φτώχεια, το κλίμα όλων αυτών των δυσκολιών θα ήταν ικανά να τον καταβάλλουν. Όπως και ο ιδιαίτερος τρόπος γραφής του κι ο ίδιος έτρεχε τόσο γρήγορα ανάμεσα στα προβλήματα του που δεν επέτρεψε να τον κερδίσουν ακόμη κι όταν τον οδήγησαν ένα βήμα πριν τον θάνατο. Τελειώνοντας θέλω να κρατήσω την ερώτησή μου για ποιον κατέγραψε όλες του τις παιδικές αναμνήσεις με αυτό τον εκκωφαντικά παραστατικό τρόπο ο σπουδαίος ιρλανδός συγγραφέας. Και ακόμη γιατί «οι στάχτες της Άντζελα»; Ως έμπρακτη απόδειξη ευγνωμοσύνης για όσους τον κράτησαν ζωντανό εκείνες τις δύσκολες μέρες; Για την ίδια τη μητέρα του πρώτα απ’ όλους; Νομίζω πως όχι, καλύτερα όχι μόνο. Το έγραψε για όλους εμάς, όλα εκείνα τα μικρά και μεγάλα παιδιά που τους αρέσει ή συνήθισαν να μιλάνε για δυσκολίες και προβλήματα δικαιολογώντας πολλά ή ρίχνοντας εκεί τις ευθύνες. Ο Μακ Κορτ αντιστρέφει με τη διάθεση του παιδιού που θυμίζει θεό αυτή την πορεία. Πίσω και μέσα στα προβλήματα είμαστε εμείς, εσύ, εγώ ο καθένας μας και χρειάζεται να προσπαθούμε αντί να κλαίμε. Θα νικήσουμε τα προβλήματα, ζώντας τα και ξεπερνώντας τα όχι κρύβοντάς τα στο περιθώριο και αφήνοντάς τα να στοιχειώνουν τη ζωή μας. Λίγο εύθυμη διάθεση βοηθά πάντα σε αυτέ στις περιπτώσεις. Ο μικρός Φρανκ τουλάχιστον το ήξερε καλά αυτό.

Και κάτι τελευταίο: Εάν οι «στάχτες της Άντζελα» αποδείχτηκε τόσο θαυμάσιο ανάγνωσμα (βαφτίστηκε κλασσικό πια) άραγε τι συγκινήσεις μας περιμένουν στον «Δάσκαλο»;

Οι «στάχτες της Άντζελα» του Φρανκ Μακ Κορτ κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Λιβάνη και Scripta

Δεν υπάρχουν σχόλια: