Τρίτη 20 Ιουνίου 2017

Ταραγμένη Άνοιξη

Όταν το βιβλίο έπεσε στα χέρια μου ήμουν εξαιρετικά επιφυλακτικός ως προς τα αναγνωστικά μου αποτελέσματα. Ένα βιβλίο για την εφηβεία, άλλο ένα βιβλίο για την εφηβεία, τι άλλο μπορούσε να προσθέσει στα τόσα πολλά που κατά καιρούς έχουν ειπωθεί. Με προκάλεσε ο ευρηματικός τίτλος και νίκησε εν τέλει την αμφιβολία μου. Από τις πολύ όμορφες ήττες! Μεγάλες κουβέντες δεν πρέπει να λες ούτε για την ανάγνωση ενός βιβλίου τελικά. Ολοκληρώνοντάς το δοκίμασα την έκπληξη του να ανακαλύπτεις νέες πατρίδες σε ό,τι αποκαλείς γνώση, να γίνεσαι στην κρίση σου πιο σοφός, να μαθαίνεις, να μοιράζεσαι, να καταλαβαίνεις καλύτερα, πιο τίμια και πιο υπεύθυνα.

Η εφηβεία άλλωστε, σύμφωνα και με τα λεγόμενα του π. Θερμού, μάλλον δεν χρειάζεται πολλά περισσότερα από το να την καταλάβουμε. Να εκτιμήσουμε την ιδιαιτερότητά της και να σχετιστούμε μαζί της, να εννοήσουμε τη διαφορετικότητά της σε ένα σοφό πλάνο συνύπαρξης ηλικιών που μεγαλώνουν και μας χωράνε όλους. Κάποτε υπήρξαμε έφηβοι κι εμείς και σε κάποια χρόνια κι οι σημερινοί έφηβοι θα μιλάνε για την νέα γενιά εφήβων με τα μάτια που τους βλέπουμε εμείς σήμερα. Οικογένεια, σχολείο, συντροφιές, κοινωνία. Ένας αέναος κύκλος που σε κάθε στροφή ανανεώνεται δημιουργώντας την αιωνιότητα. Απίθανο σχέδιο, σοφό.

Από τα πολύ θετικά στοιχεία του βιβλίου δεν θα μπορούσα να μην συμπεριλάβω την εξαίρετη βιβλιογραφία. Εκτός από την κλασική εφηβεία της Ντολτό ανακάλυψα και το εξαίρετο «The end of adolescence» του Philip Graham με εξαιρετικές αναφορές. Η επιστημονική γραφή του π. Βασιλείου μπόρεσε να συμπεριλάβει με την αμεσότητα του λόγου του και τη βαθιά ποιμαντική του προοπτική αυτό το εκλαϊκευμένο επιστημονικό πλαίσιο που κάνει το βιβλίο προσιτό σε καθέναν που ασχολείται με τους εφήβους.

Στο τέλος της ανάγνωσής μου είχα υπογραμμίσει τις περισσότερες σελίδες του βιβλίου με κομμάτια που με άγγιξαν είτε για το ποιμαντικό πνεύμα ή την επιστημονική προσέγγισή τους είτε πάλι για την ακρίβεια και τη φωτεινότητα με την οποία αποκάλυπταν ένα σωστό δρόμο γι α την κατανόηση της εφηβείας. Στην αρχή σκέφτηκα να συμπεριλάβω το ευφυέστατο εκείνο μέρος για την ανακάλυψη του τροχού από τους εφήβους μα το θεώρησα ιδιαίτερα μικρό στην έκταση. Αντ’ αυτού παραθέτω ένα μεγαλύτερο κομμάτι από τις πρώτες σελίδες του έργου με την ελπίδα και την ευχή να αξιοποιηθεί από όσους με αγωνία και δόσιμο ψυχής επιχειρούμε τη συνδιαλλαγή μας με εφήβους.

«Μιλούμε συχνά, και θα την αναλύσουμε σε αυτό το βιβλίο, για κρίση της εφηβείας. «Στην κινεζική γλώσσα η λέξη κρίση αποτελείται από δύο ιδεογράμματα, αυτό που σημαίνει κίνδυνος και αυτό που σημαίνει ευκαιρία"». Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό. Μας υποδεικνύει ότι βοηθώντας έναν έφηβο δεν τον βοηθούμε απλά να ξεπεράσει μια κρίση της ζωής του, αλλά να εξελιχθεί σε κάτι ακόμη καλύτερο για το οποίο η κρίση γίνεται σκαλοπάτι. Η εφηβεία έτσι μετατρέπεται σε πολύτιμη ευκαιρία να αναδιοργανωθεί ολόκληρη η ζωή σε νέες βάσεις, υγιέστερες και δημιουργικότερες. Η κρίση της εφηβείας μπορεί να μετατραπεί σε δώρο, όσο παράξενο και αν ακούγεται αυτό.

Η δυνατότητά μας ως γονέων να συνεργήσουμε σε αυτή την αξιοποίηση της κρίσης είναι καθοριστική. Η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir γράφει: «Οι ενήλικοι χρειάζεται να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον γι' αυτή την ανάπτυξη, με την ίδια προσοχή που φτιάχνουμε το σπίτι μας για να προσφέρει ασφάλεια στο μικρό παιδί. Είναι ανάγκη αυτό να γίνει με τρόπο που να προφυλάσσει την αξιοπρέπεια του εφήβου, να του αναπτύσσει την αίσθηση της αξίας του και να του προσφέρει χρήσιμες οδηγίες. Έχω ακούσει γονείς που παραπονιούνται για τους εφήβους τους: «Δεν κάθονται ποτέ ήσυχοι. Πρέπει ν' ασχολούνται συνέχεια με κάτι». Αυτό σημαίνει δύναμη για την πορεία. Οι μυαλωμένοι γονείς αποδέχονται αυτή την αδιάκοπη αναταραχή και καταφέρνουν να ξεπερνούν με καλοσύνη τα πρόσκαιρα ξεσπάσματα της καταιγίδας. Με πολλή προσοχή δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες μέσα στις όποιες θ' αναπτυχθούν τα μπουμπούκια και θ' ανθίσουν. Έτσι βγαίνουν οι καλοί καρποί. Σ' αυτή την περίοδο της τρομακτικής αλλαγής, ο καθένας παρουσιάζεται αλλιώτικος και θα πρέπει ν' αρχίσουν τη γνωριμία τους απ' την αρχή. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης περισσότερο με αγάπη παρά με φόβο συχνά εξασφαλίζει την επιτυχία». Έτσι λοιπόν ο πόνος της εφηβείας ουσιαστικά αποτελεί πόνο τοκετού. Και ο πόνος τοκετού δεν αποτελεί αρρώστια, αλλά είναι δημιουργικός. Συμβάλλει στο να έλθει ένας καινούργιος άνθρωπος στον κόσμο. Η εφηβική οδύνη συντελεί στο να βρει ένας άνθρωπος το καινούργιο του πρόσωπο. Μόνο που γίνεται εντονότερος ο πόνος αυτός στο σημερινό κόσμο».


Το βιβλίο «Ταραγμένη Άνοιξη» του π. Βασιλείου Θερμού κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δομή

Δεν υπάρχουν σχόλια: